2023 жылғы 1 шілдеден бастап жаңа ережелер бойынша әлеуметтік аударымдарды төлеу

2023 жылғы 1 шілдеден бастап әлеуметтік кодекстің қабылдануына байланысты Еңбек министрлігі Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдар мен олар бойынша өндіріп алуларды есептеу мен төлеудің жаңа қағидаларының жобасын әзірледі.

Әлеуметтік аударымдар әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің 3,5 пайызы, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің 5 пайызы мөлшерінде белгіленеді.

БЖТ үшін-әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің 20 пайызы.

Бірыңғай төлем үшін-әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің 3,2 пайызы, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің 4,5 пайызы. Бұл ретте 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап бірыңғай төлем ставкасындағы әлеуметтік аударымдардың үлесі-16,0 пайыз.

Жеке кәсіпкерлер, шаруа немесе фермер қожалықтарының басшылары мен кәмелетке толған мүшелері үшін, жеке практикамен айналысатын адамдар үшін әлеуметтік аударымдарды есептеу объектілері:

өзі үшін және шаруа немесе фермер қожалықтарының мүшелері үшін – Қорға әлеуметтік аударымдар төленбейтін, бірақ салық салу мақсаттары үшін айқындалатын табыстан аспайтын кірістерді қоспағанда, міндетті зейнетақы жарналарын өз пайдасына аудару үшін айқындалатын табысқа тең, өз пайдасына әлеуметтік аударымдарды есептеу мақсаттары үшін өздері айқындайтын табыс сомасы Салық кодексіне сәйкес.

Мұнда сіздің назарыңызды аударамыз, егер бұрын ӘА және МЗЖ әр түрлі кірістерден есептелуі мүмкін болса, енді ӘА сіз МЗЖ деп санаған кірістен есептеледі. Осылайша, 2023 жылғы шілдеден бастап ЖК бірдей кіріс сомасынан ӘА және МЗЖ төлеуге міндетті болады

жалдамалы қызметкерлер үшін – Қорға әлеуметтік аударымдар төленбейтін кірістерді қоспағанда, қызметкерге еңбекке ақы төлеу ретінде кірістер түрінде төленетін шығыстар.

Салық кодексінің 774-бабына сәйкес бірыңғай жиынтық төлемді төлеушілер болып табылатын жеке тұлғалар үшін әлеуметтік аударымдарды есептеу объектілері республикалық және облыстық маңызы бар қалалардағы, астанадағы айлық есептік көрсеткіштің 1 еселенген мөлшері және басқа елді мекендердегі айлық есептік көрсеткіштің 0,5 еселенген мөлшері болып табылады.

Бұл ретте республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің мөлшері қолданылады.

Бірыңғай төлемді есептеу объектісі салық кодексінің 776-2-бабында айқындалған қызметкердің табысы болып табылады. Бірыңғай төлемнің құрамына кіретін әлеуметтік аударымдарды есептеу және төлеу бірыңғай төлем төлеушінің қаражаты есебінен жүргізіледі.

Салық кодексінің 319-бабы 2-тармағы 31) тармақшасының тоғызыншы абзацына сәйкес жергілікті атқарушы органдар мен өзге де заңды тұлғалар төлейтін материалдық пайда жеке көмекшілер үшін әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі болып табылады.

Қорға әлеуметтік аударымдарды төлеуші ай сайын осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен әлеуметтік аударымдар төленетін айды көрсете отырып, есепті айдан кейінгі айдың 25-күнінен кешіктірмей төлейді.

Патент негізінде арнайы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер патенттің құнын әр ай үшін бөлек төлеу үшін Салық кодексінде көзделген мерзімдерде әлеуметтік аударымдарды төлейді.

Салық кодексінің 774-бабына сәйкес бірыңғай жиынтық төлемді төлеушілер болып табылатын жеке тұлғалар әлеуметтік аударымдарды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен төлейді.

Бірыңғай төлемді төлеушілер бірыңғай төлемді Екінші деңгейдегі банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арқылы есепті айдан кейінгі айдың 25-күнінен кешіктірмей осындай бірыңғай төлем аударылатын айды көрсете отырып, Мемлекеттік корпорацияның банк шотына төлейді.

Қолма – қол ақшасыз нысанда жүзеге асырылатын әлеуметтік аударымдарды төлеу күні банктен немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымнан қолма-қол нысанда әлеуметтік аударымдар сомасына төлем тапсырмасының акцептін алған күн-төлеушінің банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға әлеуметтік аударымдар енгізген күні болып есептеледі.

Төлеушілердің әлеуметтік аударымдарды төлеуі олар үшін әлеуметтік аударымдар жүргізілетін міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылардың тізімдерін қоса бере отырып жүзеге асырылады.