Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің қызметтік әдеп стандарттары

Мемлекеттік қызмет – бұл жай ғана жұмыс емес, қоғам мен мемлекет тарапынан білдірілген сенімнің көрінісі. Биліктің имиджі әрбір жеке қызметкердің іс-әрекетінен қалыптасады: аудандық әкімдіктегі маманнан бастап министрлік басшысына дейін. Сол себепті әдеп нормаларын сақтау – мемлекеттік қызметшінің кәсіби қызметінің іргетасы.

Қызметкерлердің моральдық-адамгершілік бейнесін реттейтін негізгі құжат – ҚР Президентінің Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің әдеп кодексі.

Мемлекеттік қызметші жұмысының басты қағидаты – халыққа қызмет ету. Кодекске сәйкес, қызметші азаматтармен қарым-қатынаста әдептілік танытуға міндетті.

Үзілді-кесілді жол берілмейді:

• Дөрекілік көрсетуге және қадір-қасиетті қорлауға;
• Әдепсіздік пен менмендік танытуға;
• Өз әрекетімен қоғам тарапынан сынға себеп беруге.

Мемлекеттік қызметші қарапайым болуы және жалпы қабылданған моральдық-әдеп нормаларын сақтауы тиіс. Есте сақтау маңызды: мемлекеттік органдардың беделіне нұқсан келтіретін кез келген әрекет тұтас мемлекеттің имиджіне зардабын тигізеді. Сондай-ақ, қызметшіге өзінің лауазымдық міндеттері аясында орындай алмайтын, заңсыз уәделер беруге тыйым салынады.

Әдеп стандарттары адалдық пен бейтараптық мәселелерін қатаң реттейді. Мемлекеттік қызметші мемлекет мүддесіне нұқсан келтіретін кез келген әрекетке қарсы тұруға міндетті.

Негізгі талаптар:

• Мүдделер қақтығысын болдырмау: Жеке мүдделер қызметтік шешім қабылдауға әсер етпеуі тиіс.
• Лауазымдық жағдайды пайдалануға тыйым салу: Өз өкілеттіктерін жеке сипаттағы мәселелерді шешу үшін немесе үшінші тұлғалардың (соның ішінде қоғамдық және діни бірлестіктердің) мүддесіне ықпал ету үшін пайдалануға болмайды.
• Қаржылық тазалық: Мемлекеттік қызметші қызметтік міндеттерін адал атқаруға кедергі келтіретін заңсыз мүліктік мүдделерді көздемеуі тиіс.
• Мүлікті мақсатты пайдалану: Мемлекеттік меншік тек қызметтік мақсаттар үшін пайдаланылуы керек.

Жаңартылған нормаларға сәйкес, мемлекеттік қызметшілерге ойын мекемесіне барудан тартыну жүктелген. Бұған тек қызметтік міндеттерді орындауға байланысты жағдайлар (мысалы, жедел қызмет аясында) ғана кірмейді.

Ведомство ішіндегі салауатты атмосфера – тиімді жұмыстың кепілі. Кодекс қызметкерлерді іскерлік және тілеулес қарым-қатынасты нығайтуға міндеттейді.

Әріптестермен қарым-қатынаста мемлекеттік қызметші:

• Бейтараптық, әділдік және риясыздықтың үлгісі болуы;
• Әріптестерінің жеке қасиеттерін талқылаудан және ұжымда олардың абыройына нұқсан келтіретін әрекеттерден аулақ болуы;
• Кемсітушіліктің кез келген түріне және жеке бастың қадір-қасиетіне қол сұғуға жол бермеуі;
• Өз діни сенімдерін әріптестеріне таңбауы тиіс.

Егер мемлекеттік қызметші әріптесі тарапынан әдеп нормаларының бұзылғанын көрсе, оның жолын кесу үшін шаралар қабылдауы қажет.

Мемлекеттік қызметшінің сыртқы келбеті – мемлекеттік аппарат беделінің көрнекі көрінісі. Кодекс дресс-код критерийлерін нақты анықтайды: ресмилік, ұстамдылық және ұқыптылық.

Көпшілік алдында сөйлеуге және жұмыстан тыс уақыттағы мінез-құлыққа ерекше талаптар қойылады:

• Көпшілік алдында сөйлеу: Мемлекеттік қызметшілерге, егер олардың пікірі мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарына сәйкес келмесе, мемлекеттік саясатты ашық сынауға немесе қызметтік ақпаратты жария етуге болмайды. Пікірталастар әдепті түрде жүргізілуі тиіс.
• Қызметтен тыс уақыттағы мінез-құлық: Қызметкер жұмыстан тыс уақытта да жалпы қабылданған моральдық-әдеп нормаларын ұстануы, қарапайымдылық танытуы, қызметтерді алу кезінде лауазымдық жағдайын баса көрсетпеуі және қоғамға жат мінез-құлыққа жол бермеуі тиіс.

Әдеп кодексін сақтау – бұл формальдылық емес, кәсіби міндет. Қарапайымдылықты, заңдылықты және азаматтарға құрметті қамтитын қызметтік әдептің жоғары стандарттары – мемлекет пен қоғам арасындағы сенімді қарым-қатынас құрудың негізі. Әрбір мемлекеттік қызметші осы сенімді сақтау және нығайту үшін жеке жауапкершілік арқалайды.

Жетісу облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің

Әдеп жөніндегі уәкілі Н.А. Баймулдинов