Алакөл және Нұр жолы КБ "CarGoRuqsat" және "CarGoAlem" электрондық кезек жүйесін пайдалану арқылы көлік құралдарының өту тәртібі

"Цифрлық Қазақстан" бағдарламасын іске асыру мақсатында Мемлекет басшысы ел экономикасын дамыту үшін цифрлық технологияларды белсенді енгізудің маңыздылығын атап өтті. Сондай-ақ, отандық кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру және халықтың өмір сүру сапасын жақсарту үшін цифрландыру қажеттілігі туралы.

ҚР транзиттік әлеуеті экономиканы дамытудың драйверлерінің бірі болып табылады және мемлекетаралық қатынастарды дамытуға ықпал етеді.

Мәселен, Жетісу облысына сапардың нәтижелері бойынша ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2022 жылғы 20 қазанда Жетісу облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің "Алакөл" автомобиль өткізу пункттерінде және "Нұр жолы" кеден бекетінде электрондық кезекті енгізу және реттеу қажеттілігі туралы мәселелерді айтты.

Сонымен, Қазақстан Республикасының барлық кеден бекеттерінде «Qoldau» платформасының «CargoRuqsat»  электрондық кезек жүйесін (бұдан әрі – ЭКЖ) тираждау туралы шешім қабылдауға байланысты, осы жүйені іске асыруды Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті "Ақпараттық-есептеу орталығы" АҚ-мен (электрондық платформаны әзірлеуші болып табылады) бірлесіп 2022 жылғы 23 қарашадан бастап "Алакөл" және 2022 жылғы 31 желтоқсаннан бастап "Нұр жолы" кеден бекеттеріндегі пилоттық жоба шеңберінде енгізді.

Жоғарыда аталған жүйенің мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерімен 15-ке жуық интеграциясы бар, бұл кезекпен жасанды айла-шарғы жасауды және сыбайлас жемқорлық тәуекелдерінің көріністерін болдырмауға мүмкіндік береді.

"Cargoruqsat" электрондық кезек жүйесінің қағидалары бойынша тасымалдаушылар мен көлік құралдарының жүргізушілері өз маршруттарын алдын ала жоспарлауы және қосымшаның өзінде жарияланатын жария тізілімдегі кезектің қозғалысы туралы мәліметтерді ескере отырып, келудің белгіленген күнінде өткізу пунктіне келуі тиіс. Автомобиль көлік құралдары (бұдан әрі-АКҚ) келу күні болмаған жағдайда, электрондық кезек жүйесі автоматты режимде "өткізу мерзімі өткен" мәртебесі бар кезектер тізімінен алып тастайды, платформа жүйенің барлық әрекеттері берілген Автоматты алгоритмге сәйкес оларға жеке тұлғалардың қатысуынсыз жүзеге асырылатындай етіп әзірленген.

"CargoRuqsat" ЭКЖ пайдалану арқылы "Алакөл" және "Нұр жолы" кеден бекеттері арқылы автомобиль көлік құралдарының өтуі үшін:

ЭКЖ-да тіркеу таңдау бойынша жүзеге асырылады:

* электрондық-цифрлық қолтаңбаны (ЭЦҚ) қолдана отырып ЭКЖ тіркеушісінің сайты арқылы;

* ЭКЖ тіркеушісінің мобильді қосымшасы арқылы.

ЭКЖ -да тіркелген кезде пайдаланушы келісіміне қол қойылады.

Кезекті қалай брондау керек.

Электрондық кезекті брондау мынадай әрекеттерді көздейді:

* ЭКЖ-де қажетті күн мен уақытты, не бірінші бос уақытты таңдау және мемлекеттік шекарадан өту үшін болжанатын өткізу пунктінің атауы;

* көлік құралы үшін сенімді жүргізушілердің санын анықтау;

* көлік құралы иесінің деректерін көрсету (резидент/резидент емес, заңды тұлға/жеке тұлға, ұйымның атауы немесе ҚР резиденті үшін аты, тегі, әкесінің аты (бар болса) – жеке сәйкестендіру нөмірі;

* бизнес – сәйкестендіру нөмірі (ЖСН/БСН), Резидент емес үшін-ЖСН/БСН бар болса);

* жүргізушінің деректерін көрсету (резидент/резидент емес, ұйымның атауы немесе аты, тегі, әкесінің аты (бар болса), туған күні, телефоны, электрондық мекенжайы, жеке басын куәландыратын құжаты, құжатты берген елі, құжаттың нөмірі және оның қолданылу мерзімі) және көлік құралының (тіркелген елі, көліктің тіркеу нөмірі, тіркеменің тіркеу нөмірі, көлік құралының/шассидің сәйкестендіру нөмірі).

Бұл ретте пайдаланушы ЭКЖ-де өзінің дербес деректерін жинауға, сақтауға және өңдеуге келісім білдіреді.

Бұл ретте ЭКЖ автоматты түрде тексереді:

* "заңды тұлғалар" немесе "жеке тұлғалар" мемлекеттік дерекқорларымен ЭКЖ-нің ақпараттық өзара іс-қимылы нәтижесінде жүйеде пайдаланушының есептік жазбасының болуы;

* "Автомобиль" мемлекеттік деректер базасымен ЭКЖ ақпараттық өзара байланыс жасау арқылы көлік құралын мемлекеттік тіркеуде болуы;

* көлік құралына тиісті санаты бар жүргізуші куәліктері бойынша мәліметтердің болуы;

* көлік құралын іздестіру туралы мәліметтердің болмауы;

* жүргізушіні іздестіру туралы мәліметтердің болмауы;

* техниканың тіркеуде болуы;

* халықаралық автомобиль тасымалдарына рұқсаттың болуы;

* көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру шартының болуы;

* бюджетке төленетін міндетті төлемдер бойынша салық берешегінің, оның ішінде көлік құралына салынатын салықтың болмауы;

* автомобиль иелері мен ЭКЖ пайдаланушыларында айыппұл түрінде әкімшілік жаза қолдану туралы уақтылы орындалмаған қаулылардың немесе жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқаманың болмауы;

* цифрлық құжаттардың, оның ішінде жеке басын куәландыратын құжаттардың, жүргізуші куәлігінің, көлік құралын иеленуге арналған құжаттың болуы;

* ЭКЖ-нің жеке тұлғаны биометриялық сәйкестендірудің ақпараттық жүйелерімен ақпараттық өзара әрекеттесуі арқылы жеке тұлғаны биометриялық сәйкестендірудің сәйкестігі;

* "мобильді азаматтар базасында" тіркелген мәліметтердің жеке тұлғаның телефон нөміріне сәйкестігі;

* міндетті техникалық байқаудың бірыңғай ақпараттық жүйесімен ЭКЖ-нің ақпараттық өзара байланысы арқылы көлік құралдарын техникалық байқау туралы мәліметтердің болуы;

* ветеринариялық және / немесе фитосанитариялық сертификаттар туралы мәліметтердің болуы;

* тауарлар мен көлік құралдарына арналған кедендік декларациялардың және әкетілетін тауарлар мен көлік құралдары туралы деректердің (экспорттың, кедендік транзиттің, кері экспорттың, уақытша әкелудің кедендік рәсімдеріне және тауарлар мен көлік құралдарын әкету немесе жеткізу мерзімін көздейтін басқа да кедендік рәсімдерге орналастырылған) болуы;

* ҚР ақылы жолдары бойынша берешектің болмауы;

* көлік құралының қозғалысы мен өлшенуі туралы, оның ішінде мемлекеттік шекарадағы өткізу пунктінде мәліметтердің болуы;

* ЭКЖ-нің "Бүркіт" бірыңғай ақпараттық жүйесімен ақпараттық өзара байланысы арқылы берілген виза және Мемлекеттік шекарадан өту туралы мәліметтердің болуы.

Көлік құралының ЭКЖ тіркеу осы көлік құралы бойынша белсенді бронь болмаған кезде жүзеге асырылады.

ЭКЖ-дағы ықтимал брондаулардың саны өткізу пунктінің өткізу қабілетін ескере отырып және күнтізбелік 90 күннен аспайтын кезеңге қалыптастырылады.

Автомобиль көлік құралдарын, жүктерді және тауарларды мемлекеттік шекара арқылы өткізу, сондай-ақ олардың электрондық кезек бойынша өтуі үшін ақы төлеу тіркеушінің есеп шотына қолма-қол немесе қолма-қол емес тәсілмен жүзеге асырылады.

Тіркеуші үш күн мерзімде пайдаланушыдан түскен ақшалай қаражатты мемлекеттік бюджет кірісіне аударады.

Автомобиль көліктерін, жүктерді және тауарларды мемлекеттік шекара арқылы өткізу, сондай-ақ олардың электрондық кезек бойынша өтуі үшін төлемақы мөлшері Қаржы министрінің бұйрығына сәйкес ҚР ұлттық валютасында айқындалады.

Көлік құралының күту аймағына келу қажеттілігі туралы ақпарат ЭКЖ-дегі пайдаланушының жеке кабинетінде ЭКЖ бронь күні мен уақытынан кемінде 24 сағат бұрын көрсетіледі. Бұл ретте пайдаланушыға қосымша тиісті "push-хабарлама" немесе "SMS-хабарлама" жіберіледі.

Қазақстаннан шығу кезінде өткізу пунктіне кіру көлікті ЭКЖ-де тіркеу шартымен жүзеге асырылады.

Өткізу пунктіне кірген кезде көлік құралының тіркеу нөмірін бейнекамерамен оқу жүзеге асырылады.

Көлік құралының ЭКЖ жұмыс істейтін өткізу пунктіне кіруі кезектілікке сәйкес күту аймағынан жүзеге асырылады.

Күту аймағынан шығу және өткізу пунктіне жіберу үшін көлік құралын шақыру ЭКЖ белгілеген кезектілікке сәйкес жүзеге асырылады. Көлік құралын шақыру туралы ақпарат ЭКЖ-нің жеке кабинетінде бронь уақытына жазғы уақытта кемінде 60 минут немесе қысқы уақытта кемінде 120 минут дейін, тиісті күні көрсетіледі, бұл ретте пайдаланушыға қосымша тиісті "push-хабарлама" немесе "СМС-хабарлама" жіберіледі.

Электрондық кезек көлік құралы белгіленген күні және брондау уақытында өткізу пунктіне келмеген кезде ЭКЖ-нен  жойылады. Көлік құралы ЭКЖ-де қайта тіркеуден өтеді.

Атап өтілгендей, броньды үшінші тұлғаларға беруге (сатуға) тыйым салынады.

Сонымен қатар, "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 22-бабына сәйкес Қытай Халық Республикасының отандық тасымалдаушыларға "С" түріндегі шетелдік рұқсаттарды беру процестерінің нәтижелілігі мен тиімділігін арттыру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі, Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі арасындағы 2023 жылғы 18 сәуірдегі №394 бірлескен бұйрықты іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы 2023 жылғы 17 сәуірдегі №262 және цифрлық даму министрлігі, Қазақстан Республикасының инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі саласындағы 2023 жылғы 18 сәуірдегі №158/НҚ "Ақпараттық-есептеу орталығы" АҚ (электрондық платформаны әзірлеуші болып табылады) "Qoldau" платформасында  2023 жылғы 26 сәуірде "Нұр Жолы" және " Алакөл" кеден бекеттерінде "С" (КАТ) түрінің бланкілерін беру үшін "CarGoAlem" электрондық сервисі іске қосылды".

Мәселен, "С" түріндегі рұқсат бланкісін алу үшін "CarGoAlem" жүйесінде өтініш беру және "CarGoRuqsat" жүйесінде қолданыстағы броньның болуы көзделген. "CarGoAlem" қызметіне өтініш берген кезде алушыға кілттің ЭЦҚ арқылы тіркеу кезеңдерінен өту және талап етілетін мәліметтерді кезең-кезеңімен толтыру және кейін қызметті берушіге қарауға жіберу қажет.

Өтініш жүйеде өңделгеннен кейін қызмет алушыға қажетті бажды төлеу үшін хабарлама жіберіледі. Төлем нәтижелері бойынша рұқсат бланкі көлік құралы өткізу пунктіне келген соң беріледі.

Шетелдік рұқсаттар беру жөніндегі мемлекеттік қызмет көрсету жөніндегі пилоттық жоба бірлескен бұйрық алғаш жарияланған күннен бастап 2024 жылғы 15 наурызға дейінгі кезеңде Қазақстан Республикасының Қытай Халық Республикасымен кедендік шекарасындағы мынадай өткізу пункттерінде іске асырылады:

1. Алакөл (Достық авто) Жетісу облысы;

2. Нұр жолы облысы Жетісу;

3. Көлжат Алматы облысы;

4. Бақты облысы Абай;

5. Майқапшағай Шығыс Қазақстан облысы.