Қолма-қол ақшасыз төлемдерді жүзеге асыру және бюджетке ақша аудару үшін төлем құжатын толтыру және төлем құжаттарында БСН/ЖСН, КНП түзету ережесі.

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 128-бабына сәйкес, жеке тұлға салық берешегін өтемеген жағдайда мемлекеттік кірістер органы салықтық төлемдерді өндіріп алу үшін жеке тұлғаның аумақтық бөлінісінде тиісті әділет органдары немесе жеке сот орындаушыларының өңірлік палатасы алдындағы Қазақстан Республикасының атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы заңнамасында айқындалған тәртіппен мәжбүрлеп орындау үшін шығарылған салық бұйрығын жолдайды.

Салық кодексінің жоғарыда көрсетілген бабына сәйкес жеке тұлға салық берешегін өтеген күннен бастап бір жұмыс күнінен кешіктірілмей салық бұйрығының күшін жоюға тиіс.

Салықтардың және бюджетке төленетін төлемдердің есептелген, төленген сомаларын есепке алуды мемлекеттік кірістер органдары салық төлеушінің жеке шотын жүргізу арқылы жүзеге асыратынын атап өткен жөн (Салық кодексінің 97-бабының 1-тармағы).

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылдың 27 ақпанындағы № 306 бұйрығымен бекітілген Дербес шоттарды жүргізу қағидаларының 74-тармағында келіп түскен салықтар мен бюджетке төленетін төлемдердің сомалары дербес шоттарда көрсетілген нысаны қолма-қол ақшасыз төлемдерді және (немесе) ақшаны жүзеге асыру қағидаларында бекітілген төлем тапсырмасында көрсетілген салық төлеушінің – ақша жөнелтушісінің БСН немесе ЖСН негізінде бюджет кірістерін сыныптау кодтарына Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылдың 31 тамызындағы № 208 қаулысымен (бұдан әрі – қолма-қол ақшасыз төлемдерді жүзеге асыру қағидалары) бекітілген Қазақстан Республикасының аумағындағы аударымдарды жүзеге асырады.

Мемлекеттік кірістер органдарымен салықтарды есепке алу «Орталықтандырылған бірыңғай дербес шот» ақпараттық жүйесінде (ЦБЖ АЖ) жүзеге асырылады. Бұл ретте, ЦУЛС АЖ-да бюджетке төленетін төлемдерді дербес шоттарға орналастыру төлем тапсырмасының «Ақша жөнелтуші» және «Төлемнің мақсаты» жолында көрсетілген салық төлеушінің БСН/ЖСН бойынша автоматты түрде жүзеге асырылады.

Сонымен қатар, қолма-қол ақшасыз төлемдерді жүзеге асыру қағидаларының 15-тармағында сот орындаушысы борышкердің міндеттемелері бойынша бюджетке төлемдерді жүзеге асырған кезде «төлемнің мақсаты» бағанында келесі реттілікпен борышкердің ЖСН төлем кімнің жүргізгені, оның тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) немесе тегі мен аты-жөні, төлем мақсаты көрсетіледі.

Сонымен бірге, қазіргі уақытта жеке сот орындаушылары (бұдан әрі – ЖСО) жеке тұлғалардың салық берешегінің өндіріп алынған сомасын төлем мақсатына бірнеше дебитордың ЖСН көрсете отырып, жалпы сомада бір төлем тапсырмасына аударады. Бұл ретте, ЖСО аударған сомалар автоматты түрде ақша жөнелтуші ретінде ЖСО жеке шотына отырады да, ал жеке тұлғалардың жеке шоттарында салық берешегі сақталып қалады.

Салық төлемдерін аударудағы алдағы өзгерістерге байланысты Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті салық төлеушінің БСН/ЖСН-ін және төлем тағайындау кодын өзгерту және төлем жасау мүмкіндігін болдырмау үшін ақпараттық жүйеге жетілдірулер енгізілуде.

Салық төлеушінің БСН/ЖСН және КНП өзгерту мүмкіндігін блоктауға қатысты жаңарту 04.03.2023 ж. жоспарлануда.

Осыған байланысты, салық төлеушілердің дербес шоттарында төлемдерді қате орналастыруды болдырмау және салдарларға жол бермеу (берешектер, өсімпұлдар, мәжбүрлеу шаралары және т.б.) мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 31.08.2016 жылғы No 208 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының аумағы бойынша ақша аударымдары төлем құжаттарында, оның ішінде төлем мақсаты бойынша қолма-қол ақшасыз төлемдерді жүзеге асыру және (немесе) ережелерін, төлем тағайындау бөлігінде салық төлеушілердің БСН/ЖСН көрсетуінің дұрыстығын сақтау қажет.

Осы Қағидаларға сәйкес заңды тұлға бюджетке төлемдерді, сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушіден міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдарды, жарналарды және (немесе) аударымдарды жүзеге асырған кезде әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры оның оқшауланған бөлімшесі бойынша "төлемнің мақсаты" деген бағанда келесі ретпен БСН және міндеттемелері бойынша төлем жүргізілетін заңды тұлғаның оқшауланған бөлімшесінің атауы, төлемнің мақсаты көрсетіледі.

Көлік құралына салықты төлеу кезінде (оның ішінде электрондық терминалдар арқылы) «төлем мақсаты» бағанында келесі реттілікпен «VIN», көлік құралының сәйкестендіру нөмірі, «/V» белгілері, төлем мақсаты көрсетіледі. Сот орындаушысы атқарушылық іс жүргізу шеңберінде борышкердің міндеттемелері бойынша бюджетке төлемдерді жүзеге асырған кезде «төлемнің тағайындалған жері» төлем мақсаты бағанында келесі реттілікпен төлем жүргізілген борышкердің ЖСН, оның тегі, аты, әкесінің аты, тегі, аты-жөні көрсетіледі. әкесінің аты (бар болса) немесе тегі мен инициалдары көрсетіледі.